Griekenland heeft inderdaad niet aan de aflossingsplicht van het International Monetair Fonds (IMF) voldaan. Daarmee is Griekenland het eerste westerse land dat het IMF niet op tijd terugbetaalt.

Dat bevestigde het IMF dinsdag (Amerikaanse tijd).

Griekenland had al aangekondigd dat het een bedrag van bijna 1,6 miljard euro niet over zou maken. Door het uitblijven van een akkoord tussen Griekenland en de andere eurolanden over de voortzetting van noodsteun hebben de Grieken er de middelen niet voor.

Het IMF bevestigde ook dat Griekenland om uitstel van betaling heeft gevraagd. Dat verzoek zal worden bekeken, meldde een woordvoerder aan persbureau Reuters.

Derde steunpakket

Dinsdag kwamen de afgebroken onderhandelingen tussen de eurolanden en de Grieken toch weer op gang. De Griekse premier Tsipras vroeg om een derde steunpakket en een herstructurering van de schulden, zonder duidelijk te maken wat Griekenland in ruil daarvoor zou willen doen. Dat voorstel hebben de eurolanden afgewezen.

Ook een verlenging van tot dinsdag  lopende steunprogramma bleek niet meer mogelijk. Voor een verlenging was de goedkeuring nodig van een aantal parlementen, waaronder het Duitse en Nederlandse. Dat was op deze korte termijn niet meer te regelen.

Fitch verlaagt kredietoordeel

Kredietbeoordelaar Fitch heeft het oordeel van Griekenland verlaagd van CCC naar CC. Dit is het niveau waarop de kans op wanbetaling zeer serieus wordt geacht, en twee stappen verwijderd van niveau 'D', dat op wanbetaling (default) duidt.

De kans dat Griekenland de komende maanden niet aan zijn verplichtingen aan publieke schuldeisers kan voldoen, is aanzienlijk toegenomen. Ook de kans dat private investeerders naar hun geld kunnen fluiten is groot, schrijft Fitch in een rapport.

Maandag verlaagde Standard & Poor's de kredietstatus van Griekenland naar CCC-, waarna dinsdag de verlaging van vier Griekse banken volgde naar 'selective default'.

Fitch ging er tot dusver vanuit dat Griekenland voor het verstrijken van de deadline eind juni een akkoord zou sluiten met zijn geldschieters. Maar nu premier Tsipras de hervormingen die worden geëist in ruil voor verdere hulp in een referendum aan het Griekse volk wil voorleggen, is die kans verkeken.

Als de bevolking 'nee' stemt, neemt de kans dat Griekenland de euro als betaalmiddel moet opgeven volgens Fitch "dramatisch'' toe. Een vertrek uit de eurozone zou volgens de kredietbeoordelaar vrijwel zeker chaotisch verlopen, aangezien enige afstemming tussen de huidige regering en de Europese autoriteiten onwaarschijnlijk is.

Positie ECB en de euro

Griekenlands positie in de eurozone hangt in de praktijk af van het steunloket voor Griekse banken. Die hebben, met goedkeuring van de Europese Centrale Bank (ECB), in totaal zo'n 90 miljard euro aan noodsteun kunnen opnemen van de Griekse centrale bank. Dit was nodig om de uitstroom van Grieks spaargeld op te vangen.

Afgelopen weekend heeft de ECB verdere steun aan Griekse banken uit het noodloket bevroren. Hierdoor moest de Griekse regering overgaan tot tijdelijke sluiting van banken en kapitaalcontroles. Als de ECB het noodloket voor Griekse banken officieel sluit, wordt de Griekse regering gedwongen om bijvoorbeeld ambtenarensalarissen in een vorm van eigen geld uit te betalen. De Grexit is dan een feit.

De wanbetaling van het IMF heeft in dit verband nog geen directe consequenties, want de ECB kijkt naar diverse zaken. Zodra kredietbureaus Griekenland officieel tot 'wanbetaler' bestempelen, wordt de situatie precair. Maar dat gebeurt waarschijnlijk pas als Griekenland leningen aan private schuldeisers niet meer terugbetaalt.

Ander punt is de terugbetaling van een lening van Griekenland aan de ECB die voor 20 juli op de rol staat. Als Griekenland daar in gebreke blijft, kan de ECB Griekse banken moeilijk blijven steunen.

Vraag op de korte termijn is vooral wat er na het referendum van zondag 5 juli gebeurt. Als er dan zicht is op een akkoord zullen de schuldeisers met kunst-en-vliegwerk het Griekse bankwezen in de lucht houden. Is dat niet het geval, en komt er geen extra geld uit het noodloket van de Griekse centrale bank en de ECB, dan ontstaat een chaotische situatie.

Bron: Z24/ANP

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl